ESKİ MORDOĞAN KÖYÜ AYŞE KADIN CAMİİ
Eski Mordoğan köyü, Mordoğan-ı Sağir (Küçük Mordoğan) olarak geçmektedir. Camii, köyün merkezinde yer almaktadır. Caminin inşa kitabesi yoktur. Yapıya adını veren Ayşe Kadın hakkında da fazla bilgi bulunmamaktadır. Ayşe Kadına ait olduğu söylenen bir mezar taşı hicri 1219/1804 tarihlidir. Bu tarih yapının inşası için oldukça geç bir tarihtir. Ayşe Kadının camiyi inşa ettiren değil içindeki kalem işi ve alçı süslemeleri yaptıran kişi olduğunu kabul etmek gerekir. İnşa malzemesi, kubbe eteğini dolanan kirpi saçak ve cephelerin alt kesimlerinde yer alan sivri kemerli pencereler dikkate alındığında camiyi 15. veya 16. Yüzyıla tarihlemek mümkündür.
Minarede bulunan kitabeden, minarenin 1947 yılında M. Ali Ak adlı bir kişi tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır.
Mimari Özellikler ve Süslemeler
Yapı kare planlı bir harim, harimin kuzeyindeki son cemaat yeri ve kuzeybatısındaki minareden oluşmaktadır. Yapı bir kubbe ile örtülüdür. Kubbede, kubbeye geçiş sağlayan iri tromplarda ve yarım daire profilli mihrap nişinde yoğun kalem işi ve alçı süslemeler bulunmaktadır.
Minber ahşaptandır. Dış yüzeyi kalem işi küçük çiçek motifleri ile süslenmiştir. Mihrap kavsarasının üst kademesinde bir Kâbe tasviri bulunmaktadır. Harimin kuzeyindeki kadınlar mahfinin tüm duvarları üzerine kazılarak yapılmış gemi tasvirleri dikkat çekmektedir. Yöre halkı, kazınarak yapılmış bu gemi tasvirlerinin, kadınların kocaları denize açıldığında, onların sağ salim geri dönmesi için bir adak niyetine yapıldığını söylemektedir.
Cami, Beylikler ve Osmanlı dönemlerinde inşa edilmiş olan tek kubbeli camilerin mimari özelliklerini taşır. Süslemelerinde ise İzmir’deki Kemeraltı Camii, Hisar Camii, Merzifon Sofular Camii’lerinde olduğu gibi Batılı etkiler taşıyan süsleme anlayışı göze çarpmaktadır.
Cami 2008 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce restore edilmiştir. Caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne aittir.